Cận cái chết, hai con người và những bài học đắt giá về sự chăm sóc và yêu thương.

Tôi đã gặp Evelyn Corsini vào mùa hè năm 2012. Bà ấy đã 82 tuổi, bị liệt bên trái bởi đột quỵ và một khối u đã bị cắt bỏ. Bà có rất nhiều căn bệnh kinh niên nhưng vẫn sống trong ngôi nhà của mình ở LaVerne với 24 giờ luôn được chăm sóc bên cạnh gia đình.

​

"Chúng tôi hi vọng có thể thu thập nhiều hơn những tư liệu về sự tác động của cảm xúc trong việc chăm sóc bệnh nhân tại chính ngôi nhà của họ" đó là những lời đề nghị Evelyn nhận được từ Tổ chức Chăm sóc bệnh suy thoái não di truyền và bà đã đồng ý tham gia.

Tôi quan tâm tới vấn đề này một phần vì tính chất của công việc báo chí nhưng phần vì vấn đề này có liên quan tới bản thân: tôi là người chăm sóc cha của mình trong suốt hơn mười năm qua.

Chúng tôi gặp nhau vào một buổi sáng, Evelyn đang nằm trên giường và đang tập căng cơ với sự giúp đỡ hết sức kiên nhẫn của Didi, đầu tiên với cánh tay, sau đó là chân. Didi giúp bà xoay giường để bà có thể đứng dậy. Bằng cách dùng mảnh chằng bên chân trái và một cái gậy bên tay phải, bà có thể bước chầm chậm đến nhà tắm với sự dìu dắt của người chăm sóc nhỏ bé.

Evelyn tin tưởng để tôi thu thập mọi tư liệu, thậm chí cho phép tôi chụp ảnh lúc bà được Didi tắm cho.

Evelyn tin tưởng để tôi thu thập mọi tư liệu.​

Chúng tôi khá hợp nhau. Tôi nói với bà, Evelyn là tên của người bạn thân nhất của mẹ tôi thời thơ ấu và bà cảm thấy rất thích thú với điều này.

Sinh ra và lớn lên ở New York, Evelyn chuyển nhà đến Los Angeles với chồng vào năm 1950 và nuôi dưỡng 6 đứa con ở Temple City và Rosemeads. Bà làm công việc điều khiển máy bấm lỗ và nghỉ hưu vào khoảng những năm 90.

Bà yêu opera. Những đứa con của bà lớn lên trong tiếng hát của bà hằng ngày tại ngôi nhà thân thương của họ. Càng về sau giọng bà càng yếu đi vì cơn đột quỵ nên bà đã không thể hát trong dàn đồng ca của nhà thờ nữa. Thế nhưng, bạn biết bà sẽ vẫn ngâm nga vài giai điệu những khi bà thấy lòng vui vẻ.

Bà thích bàn luận về chính trị bởi vậy bà có thể làm người ta kinh ngạc bởi vốn hiểu biết của mình về lịch sử và điện ảnh (bà cực mê phim phiêu lưu hành động và tôi cũng vậy). Bà đọc báo và kinh thánh mỗi ngày sau bữa sáng.

Tôi đã ở đó để chụp lấy những khoảnh khắc của hạnh phúc và đau đớn. Tôi bị kéo theo những cuộc hẹn với bác sĩ, những chuyến đi đến Stater Brothers...

Hằng đêm, cô con gái Marguerita – bà Evelyn hay gọi em là Mugzie – đều gọi điện từ Tây Ban Nha và cầu nguyện những điều tốt lành cho bà.

​

“Bọn trẻ thật tốt với ta.” - bà đã nói về họ như thế.​

Evelyn tâm sự với tôi rằng bà thấy mình thật vô dụng bởi bản thân quá yếu ớt. Thỉnh thoảng bà lại khóc. Thỉnh thoảng, bà lại thấy không đáng.

“Tôi đã hỏi Chúa tại sao Ngài lại để tôi sống đến ngày hôm nay”, bà nói. “Con trai tôi, Michael đã nói đó là vì tôi còn mục đích để sống. Tôi sẽ phải chờ đợi để tìm ra mục đích đó là gì, nhưng dù thế nào đi chăng nữa, tôi luôn đủ khả năng, tôi sẵn sàng và bằng lòng với tất cả.”

Lúc này, rào cản giữa câu chuyện và trách nhiệm làm báo đã bắt đầu mờ nhạt đi. Một ngày nọ, chúng tôi nói về cha tôi, Frank Orr. Ông ấy đã mang bệnh kinh niên trong suốt 30 năm qua. Nhiều lần, ông lấy khiến các bác sĩ kinh ngạc vì sức sống bền bỉ của mình, mặc dù được dự đoán sẽ chẳng vượt qua nổi cái mốc 50. Năm 48 tuổi, ông gần như suy kiệt vì bị nhiễm độc nhẹ ở động mạch, xuất huyết vài lần. Sau đó ông bị liệt mất chân trái vì động mạch của ông không thể lành lại. Đôi lúc ông hay bị những cơn đau ảo ảnh khiến bản thân suy nhược.

Thời điểm tôi gặp Evelyn là lúc ba tôi cũng đã 78 tuổi. Ông bị bệnh tim, mắc hai dạng ung thư ác tính về da, bệnh tăng hồng cầu vô căn, rối loạn về máu. Nó đã tụ nên những khối u máu to tướng, nhiều lần, ông ấy bị xuất huyết vì máu loãng. Thế rồi, 4 tháng sau khi quen biết Evelyn, ba tôi được chẩn đoán bị ung thư tế bào Merkel, một dạng ung thư hiếm và ác tính.

Thỉnh thoảng bà lại khóc. Thỉnh thoảng, bà lại thấy không đáng.​

Nhưng có lẽ tên của ông phải là “kẻ sống sót”, một người có khả năng phục hồi sau bất kỳ cơn khủng hoảng sức khỏe nào. Ông ấy sống độc lập ở Oceanside, với sự giúp dỡ của tôi, của hàng xóm và bạn bè. Tôi đã đi khảo sát, tìm thông tin về vấn đề sức khỏe, đưa ông đến gặp bác sĩ, đồng thời hỗ trợ về chi phí. Tôi thường ngồi với ông ở bệnh viện và rửa vết thương khi ông về nhà sau cuộc phẫu thuật.

"Xem này. Ông ấy có thể đã không vượt qua điều đó, và cô sẽ ổn thôi". (Evelyn đã nói) Mọi người có thể nói rằng tôi là một đứa con gái tốt, nhưng tôi thấy mình cứ như kẻ lừa gạt.

Tôi gần như trở nên trơ trọi khi cha đau đớn trong một khoảng thời gian dài đến vậy. Nó giống như tôi phải sống trong một cơn sốt dai dẳng, mất hết sức sống và xuất hiện những mối lo không bao giờ kết thúc. Thỉnh thoảng, lòng thương trong tôi trở nên cạn kiệt. Tôi có thể lắng nghe Evelyn nói hằng giờ. Thật dễ dàng khi có thể nhẫn nại với bà hơn ba. Tôi muốn ông ấy độc lập, nhưng cũng muốn ông ấy an toàn. Ông cũng mong vậy. Nhưng thực sự ông ấy quá cố chấp và chúng tôi cãi nhau rất nhiều.

Tôi mua cho ông áo khoác mới, giày mới. Ông không thèm chúng. Chúng tôi thuê người nấu ăn cho ông. Ông đuổi cô ta đi. Ông ấy dùng bữa trên xe lăn, nhưng đôi khi ông lại từ chối chúng.

Tôi không hiểu tại sao ba lại cố tỏ ra thu hút những khi ở văn phòng của bác sĩ – ông ấy có đôi mắt màu xanh biếc và cuốn hút những cô y tá.

Một ngày nọ chúng tôi gây gổ trong nhà bếp. “Ba phải ăn!” tôi ra lệnh. Ông bảo ông không muốn. Sau đó ông hét lên “Hãy để ba tự lo cho mình!”. Ông ấy từng có hai cuộc phẫu thuật loại bỏ khối u ở phía sau đầu. Ngay cả sau khi xong, ông ấy còn cần đến 33 lần xạ trị. Tôi đã rất lo lắng và bảo ông ấy nên ăn nếu ông muốn tiếp tục xạ trị. Tôi gần như đã hét lên với ba: “Con chưa bao giờ muốn từ bỏ hy vọng cho ba. Ba cần được giúp đỡ. Con thực sự rất đau lòng!”.

Lúc ấy, chúng tôi ở đó khóc và ôm chặt lấy nhau.

Evelyn nói với tôi, thực ra việc ba tôi không thể làm những thứ đó là bởi nghĩ rằng chúng làm tôi mất đi tự do.

“Thất bại, thất bại rồi”, bà nói. “Tôi không thể tự nấu ăn. Không thể bước ra khỏi cái ghế này để giúp một ai nữa cả.” Bà cũng nói về lòng trắc ẩn, với cả khả năng giúp đỡ người khác. Nên kiên nhẫn, bà khuyên tôi, và chậm thôi. Hãy ở đó vì ông ấy, bà nói. Chỉ cần hiện diện ở đó, là được. Bà nhắc tôi phải nhớ chăm sóc bản thân với những niềm vui giản đơn thôi, như ăn uống chẳng hạn. Didi chuẩn bị món sữa trứng với công thức của bà ngoại. Bà yêu nó. Evelyn và Didi đã dành hằng giờ để chuẩn bị bữa ăn cùng nhau. Món súp thịt viên là một trong những món ngon nhất.

Evelyn và Didi đã dành hằng giờ để chuẩn bị bữa ăn cùng nhau.​

Tôi muốn thử một vài công thức để làm cho ba, và Evelyn cực kỳ mong chờ xem ông ấy sẽ thích chúng như thế nào. Ông ấy đặc biệt thích món súp và thịt viên. Tôi nghĩ cái tiếng nói luyên thuyên của mình trong nhà bếp thực sự tạo nên sự dễ chịu. Tôi thích vậy. Trước giữa tháng 11/2012, cô con gái Maria gọi để báo cho tôi biết rằng Evelyn đang nguy kịch. Bà được cho nhập viện vì nhiễm trùng máu, một dạng nhiễm trùng vô cùng nguy hiểm. Thận của bà bắt đầu bị hỏng, và bà trở về nhà trong tình trạng vô cùng yếu. Bà được báo cần phải lưu lại bệnh viện để chăm sóc và kiểm tra.

Bài học về sự chăm sóc trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết trong lúc thu thập tài liệu về những tháng cuối.

Bà được cho nhập viện vì nhiễm trùng máu, một dạng nhiễm trùng vô cùng nguy hiểm.​

Tôi gặp Evelyn Corsini khi bà 82 tuổi và bị liệt cục bộ. Tôi muốn thu thập tài liệu về công việc chăm sóc bà. Mối quan tâm của tôi đối với chủ đề này vừa là vì tính chất của công việc báo chí nhưng cũng vừa vì một chút cá nhân: Là người chăm sóc cha của mình, tôi đã trải qua việc này trong suốt hơn thập kỷ. Tôi đứng gần cái cửa phòng đang khép hờ của ba, nghe ngóng. Ông thường thức dậy vào giờ này và tôi do dự trước khi mở cánh cửa. Ông ấy đang đứng bên trái, mặt đối mặt với tôi. Ba có đang thở không? Ông mở mắt và bảo tôi lên nằm kế ông ấy. Tôi cởi giày và trèo lên. Ông ôm một con gấu nhỏ mà tôi đã mang đến để ông thấy thoải mái hơn, nó choàng một cái khăn nhiều màu sắc mà bạn tôi làm từ khăn phủ giường. “Nắm tay ba”, ông thầm thì và tôi đã làm vậy. Tôi không thể nhớ mình đã nắm đôi tay ông kể từ khi còn là một đứa nhỏ. Chúng tôi không nói gì cả, và ông chầm chậm rơi vào giấc ngủ.

Hơn vài tuần sau, tôi leo lên giường ba và kể chuyện cho ông nghe – rằng chúng tôi đã lái xe vượt qua những đồng bằng của Kansas như thế nào khi tôi nghỉ học đại học, hay những âm thanh nước chảy ở Cold Creek Canyon ở Colorado, nơi ông đã từng dẫn tôi đi câu cá khi còn bé. Một lúc sau, ông thức dậy giữa đêm và nói rằng, “Ba bệnh ung thư. Ba không thể ra ngoài được.”

“Ba có thể làm bất kỳ điều gì ba muốn”, tôi đảm bảo, “Con sẽ đưa ba đi”.

Chiều ngày hôm sau đó, người họ hàng Rae Ann đã từng giúp chúng tôi với việc chăm sóc ba ở bệnh viện vào thời điểm đó, đã bảo tôi rằng anh ấy muốn đi ra ngoài. Sau đó, ba tôi đã không còn có thể tự ngồi thẳng được nữa. Ông ấy đã không thể đứng lên. Chúng tôi đặt ông lên le xăn, ông đã nhẹ đi rất nhiều nên anh họ mới có thể nhấc ông lên – sau đó chúng tôi lên đường. Ông chỉ cho chúng tôi những nơi cần phải đi. Cuối cùng, chúng tôi cũng tới nơi. Đó là một buổi chiều đẹp đẽ, thoáng đãng và chúng tôi đã ngồi cạnh nhau. 15 phút sau, anh họ tôi đã đẩy chiếc xe lăn qua những hàng cây đang trổ hoa mà tôi đã không hề nhận ra lúc trước. Khi ba trở lại giường, ông đã hỏi “Con có muốn ba đi không?”

Không, tôi nói. Tôi không muốn ba đi. Nhưng tôi không thể chịu đựng khi thấy ông đau đớn thêm bất kỳ lúc nào nữa và nói rằng ông nên yên lòng, nếu như đó là điều đó là điều ông muốn. Tôi cầu xin sự tha thứ của ba cho sự thiếu kiên nhẫn của mình, và ông ấy đã làm thế. Ông mất hai ngày sau đó, một ngày trước đó là sinh nhật lần thứ 70 của ông 11 tháng 2 năm 2013.

Sau khi ba mất, tôi đã không biết mình nên phải đi đâu. Evelyn quá yếu. Bạn thân nhất của bà, Rosemary, đã hát để xoa dịu bà, bà đã cố hát theo nhưng không thể, bà quá yếu. Cuối cùng bà có thể nói, một cách khó khăn. Evelyn thì thầm với Maria rằng bà không muốn lọc máu. Maria nhìn về phía tôi, sau đó trở lại với Evelyn. “Sẽ ổn thôi mẹ à. Sẽ ổn, mẹ không cần phải lọc máu.” Tôi chưa từng nói với Evelyn rằng ba đã mất. Bà sẽ không phải lo lắng cho tôi. Khi bà hỏi cả hai chúng tôi như thế nào. Tôi chỉ trả lời: “Cháu và ba đều rất ổn, cô Evelyn. Cám ơn cô. Cô sẽ luôn tự hào vì hai cha con cháu”. Sau đó bà cười.

Bà mất tại nhà giữa đêm 22 tháng 3 năm 2013.

Tôi đã nhiều lần hỏi Evelyn lý do tại sao bà lại chấp nhận để tôi bước vào cuộc sống của bà. Bà nói: “Nếu tôi không thể giúp dù chỉ một người, thì chỉ mỗi việc này thôi cũng xứng đáng”. Tôi đã cười với bà mà nói, “Cô rất xứng đáng. Cô đã giúp cháu rất nhiều.”

​

Bà nói: “Nếu tôi không thể giúp dù chỉ một người, thì chỉ mỗi việc này thôi cũng xứng đáng”.

Đã hơn một năm kể từ khi Evelyn và ba tôi ra đi. Có những ngày tôi thấy trái tim mình tan nát. Những ngày khác tôi lại thấy đau khổ ngày một nhiều nhặn hơn.

Thế là tôi quay ngược lại những bài học mà tôi đã có được từ ba và bà Evelyn.

Yêu thương. Tha thứ. Hãy đến. Và để mọi thứ ra đi.

Nguồn: LA Times
Người dịch: Lạc Hy
​